ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΥΤΥΧΗΣ ΜΠΙΤΣΑΚΗΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΥΤΥΧΗ ΜΠΙΤΣΑΚΗ	04/12/09
“Νεοφεουδαρχικό το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο”
Οι αλλαγές στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση και η έρευνα, τα γεγονότα του Δεκέμβρη, τα ΜΜΕ και ο ...πολιτισμός τους, η αριστερά σήμερα, είναι μερικά από τα θέματα που ανοίξαμε για συζήτηση με τον Σελινιώτη πανεπιστημιακό Ευτύχη Μπιτσάκη. Με την γνωστή του παρρησία, τον καθαρό λόγο και το θάρρος, ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και διδάκτορας της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Paris VISIE, με αφορμή δύο διαλέξεις που έδωσε στο Πολυτεχνείο Κρήτης μιλάει στα "Χ.Ν." για επιστήμη, εκπαίδευση και πολιτική. - Η κυρίαρχη τάση σήμερα από τις κυβερνήσεις αλλά και ένα μεγάλο μέρος των πανεπιστημιακών είναι η περαιτέρω «επιχειρηματικοποίηση του πανεπιστημίου». Έχοντας μια εμπειρία ετών πάνω στα έδρανα έχετε εκφράσει την πλήρη διαφωνία σας. Γιατί ; "Το πανεπιστήμιο ήταν πάντα συνδεδεμένο με την παραγωγή, ειδικά η χημεία, ο ηλεκτρομαγνητισμός, η κβαντική μηχανική και η πληροφορική την τελευταία 15ετία. Αυτό δεν είναι κακό. Αλλά η προσπάθεια που γίνεται τις τελευταίες δεκαετίες, της γενικής ιδιωτικοποίησης και της σύνδεσης του πανεπιστημίου με την αγορά, έχει την έννοια της άμεσης υπαγωγής της έρευνας στις ανάγκες των επιχειρήσεων. Πρόκειται για μια νέα φεουδαρχική σχέση όπου ο ερευνητής-καθηγητής συνδέεται απευθείας με την επιχείρηση και έχει στη διάθεση του ένα εργατικό δυναμικό –προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές- που εργάζονται σε συνθήκες δουλοπαροικίας. Η έρευνα δεν είναι ελεύθερη κάτω από αυτές τις συνθήκες, υπάρχει άμεση εξάρτηση του επιστήμονα από την επιχείρηση". -Για αυτό το λόγο είχαμε και τις μεγάλες αντιδράσεις στη συνθήκη της «Μπολόνια» η οποία κάνει θεσμό το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο ; "Είναι θετικό που το τελευταίο χρονικό διάστημα είχαμε έντονες αντιδράσεις και κινητοποιήσεις σε Αυστρία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία ακόμα και Μ. Βρεταννία. Πλέον δεν είναι μόνο η Αριστερά που διεκδικεί ένα ελεύθερο πανεπιστήμιο. Ας ελπίσουμε ότι θα συνεχίσουν οι φοιτητές μας και οι πανεπιστημιακοί να μάχονται την τάση αλλοίωσης του χαρακτήρα του πανεπιστημίου, το οποίο δεν εξιδανικεύω, αλλά το να γίνει παράρτημα των εταιρειών αποτελεί ριζική αλλοτρίωση. Υψηλόβαθμοι πανεπιστημιακοί, τουλάχιστον αυτοί που έχουν μειωμένη συνείδηση, υπάρχει και αυτό το φαινόμενο, με τη σύνδεση με τις εταιρείες βγάζουν λεφτά και δεν έχουν κανένα λόγο να φωνάξουν. Ποιοι θα φωνάξουν, οι μισθωτοί καθηγητές και οι φοιτητές που βλέπουν ένα μέλλον ανεργία, υποαπασχόλησης και δουλοφεουδαρχικής έκθεσης". - Υπάρχει όμως και ο αντίλογος που λέει ότι με αυτόν τον τρόπο προάγεται καλύτερα η έρευνα ; "Την επιστήμη δεν την προάγουν τα διάφορα… προγραμματάκια, αλλά η βασική έρευνα που έχει νόημα και για τους ίδιους τους επιστήμονες. Δυστυχώς η βασική έρευνα υποβαθμίζεται γιατί δεν φέρνει άμεσα χρήματα. Η κοινωνία θα πληρώσει τη νύφη για την αλλοτρίωση του πανεπιστημίου αλλά βλέπετε δεν αντιδρά, είναι δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό απονεκρωμένη. Αντί να γίνεται προπαγάνδα για να ακυρώσουν το ρόλο του πανεπιστημίου και τη δουλειά των καθηγητών, γιατί στην Ελλάδα γίνεται έρευνα τουλάχιστον στο χώρο των φυσικών επιστημών που γνωρίζω, ας ψηφίσουν νόμους που θα εξασφαλίζουν αξιοπρεπείς μισθούς στους καθηγητές και ας αυξήσουν τη χρηματοδότηση της έρευνας και θα δείτε πόσα πράγματα μπορούν να γίνουν". H NEOΛΑΙΑ - Συμπληρώνεται ένας χρόνος από τα γεγονότα του Δεκέμβρη. Πώς βλέπετε σήμερα, που έχει περάσει κάποιο διάστημα, τα γεγονότα της εποχής εκείνης, για τα οποία είχατε αρθρογραφήσει τότε στον Τύπο; - Τα ΜΜΕ είδαν μόνο τους 500 που τα έσπαγαν και όχι τους εκατοντάδες χιλιάδες νέους και όχι μόνο, που με αφορμή τη δολοφονία του παιδιού βγήκαν και διαδήλωσαν σε όλη τη χώρα για όλα αυτά που τους πνίγουν καθημερινά στο σχολείο, το πανεπιστήμιο, την εργασία. Για τα παιδιά η καθημερινή ζωή τείνει να μετατραπεί σε ένα πραγματικό εφιάλτη. Το πρωί σχολείο το βράδυ φροντιστήριο, όταν θα γυρίσει σπίτι του οι γονείς του απουσιάζουν γιατί θα είναι στη δουλειά. Δεν έχει ελεύθερο χώρο, να περπατήσει, να τρέξει να ζήσει δίπλα στη φύση. Φτιάχνουν μια γενιά παιδιών νευρωτικών, χωρίς καμία ελπίδα και προοπτική. Όταν αυτά τα παιδιά ξεσπάνε δεν δημιουργείται προοπτική αλλά εκφράζεται μόνο μια αγανάκτηση. Δεν υπάρχει μια Αριστερά που να εμπνεύσει τον κόσμο. Τον προφήτη δεν τον κάνω, αλλά από χρόνο σε χρόνο η κατάσταση θα οξύνεται. Από τα γεγονότα αυτά κρατάω επίσης την άθλια στάση των δύο μεγάλων κομμάτων και το πώς ρίχτηκαν όλοι στο ΣΥΡΙΖΑ επειδή πήρε σωστή θέση. Οσο για τους κουκουλοφόρους είναι ή ανεγκέφαλοι δήθεν αναρχικοί, γιατί ο αναρχισμός είναι συγκροτημένη κοσμοθεωρία, ή χαφιέδες της ασφάλειας. Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΄89 - Συμπληρώνονται 20 χρόνια από την αποχώρηση σας από το ΚΚΕ μετά τη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ στην αρχή και μετά και με το ΠΑΣΟΚ στην οικουμενική Ζολώτα. Μετανιώσατε ποτέ για την επιλογή σας αυτή; - Όχι δεν μετάνιωσα. Μπήκα στο κίνημα από παιδί μέσα στην κατοχή. Στη φυλακή μετά στα Γιούρα, στο Ιτζεδίν ως πολιτικός κρατούμενος είχα αντιρρήσεις απέναντι στην καθοδήγηση που έβαζε στο περιθώριο ανθρώπους που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο, επειδή είχαν διαφωνίες σε κάποια θέματα. Στην ΕΔΑ τη δεκαετία του ΄60, υπήρχε ένας συγκεντρωτισμός και όχι αρκετή εσωκομματική δημοκρατία, περισσότερη φυσικά από τα αστικά κομματα, αλλά και πολλές αυταπάτες για την Ενωση Κέντρου, τον "Γέρο" και τον Αντρέα. Στη διάσπαση του ΄68 πήγα με το ΚΚΕ γιατί πίστευα ότι επειδή είχαν κάποιες πιο σωστές θέσεις σε σχέσεις με το ΚΚΕ Εσωτ. τα πράγματα θα πήγαιναν καλύτερα. Επεσα όμως έξω, γιατί όπως και άλλοι δεν γνώριζα πόσο εξαρτημένη ήταν η καθοδήγηση του ΚΚΕ από τη Σοβιετική Ενωση. Μέσα στην Κεντρική Επιτροπή ήμουν σε διαρκή σύγκρουση με αυτές τις πρακτικές. Το ΄89 όταν πια συνεργάσθηκαν πρώτα με τη δεξιά και μετά με το ΠΑΣΟΚ, αναθεωρώντας όλη την ιστορία, μέσα σε ένα πλέγμα σεκταρισμού και οπορτουνισμού χωρίς πνευματική, ιδεολογική δημοκρατία, αποχώρησα. Δεν πήγα όμως στο ΠΑΣΟΚ όπως ο Ανδρουλάκης, η Δαμανάκη, ο Κοτζιάς. Στηρίζω την προσπάθεια της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που είναι ένα πρώτο βήμα συνεργασίας δυνάμεων της αντικαπιταλισιτκής αριστεράς. Ας ελπίσουμε ότι σε μια βάση κοινής δράσης και διαλόγου θα σχηματισθεί ο πόλος της ριζοσπαστικής αριστεράς. Αν αποκτήσει πολιτικό βάρος θα μπορεί να συνεργαστεί με ένα ΣΥΡΙΖΑ που θα ξεπεράσει την κρίση του και θα κάνει μια αριστερή στροφή και με το ΚΚΕ αν καταδεχθεί να συνομιλήσει και με άλλους αριστερούς. - Ο «Ριζοσπάστης» πάντως σας αποκάλεσε ναυάγιο της ταξικής πάλης με αφορμή μια συνέντευξη σας στην "Ελευθεροτυπιά" για την κατάρρευση του "υπαρκτού" σοσιαλισμού; "Μου είχαν πάρει μια συνέντευξη και με πολύ προσεκτικό λόγο προσπάθησα να εξηγήσω τους λόγους και τις αιτίες. Εγραψαν μετά στο «Ριζοσπάστη» ότι μάζεψαν οι αστικές φυλλάδες όλα τα ερείπια από τον πάτο για να κτυπήσουν το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε. Κατά πόσο είμαι στον πάτο είναι μια άλλη ιστορία, το πόσο είμαι ερείπιο ας μην το πούμε. Δεν με θίγουν αλλά λυπάμαι που ένα κόμμα με τόση μεγάλη ιστορία που αντιπροσωπεύει ένα 8% φτάνει σε αυτήν την κατάντια"... Τα ΜΜΕ - Ο ρόλος των ΜΜΕ σας προβληματίζει. Ειδικά τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ επικεντρώνονται σχεδόν καθολικά 24ώρες το 24ωρο σε προγράμματα με θέμα το κουτσομπολιό, ριάλιτυ, τηλεπαιγνίδια, σειρές χαμηλού επιπέδου, εντυπωσιασμός και τρομολαγνεία στις ειδήσεις. "Τα ΜΜΕ στην πλειοψηφία τους λειτουργούν αποβλακωτικά. Οι εφημερίδες κρατούν κάποιο επίπεδο αλλά και αυτές δυστυχώς φαίνεται να ακολουθούν την πεπατημένη των ηλεκτρονικών μέσων . Την ίδια στιγμή οι οικογενειακές σχέσεις όλο και εξαρθρώνονται, η παλιά γειτονιά δεν υπάρχει, όλο και εξαφανίζεται η απλή, καθημερινή, ανθρώπινη επαφή και η συζήτηση, η κοινωνική ζωή εξατομικεύεται. Επομένως, ο απλός πολίτης δεν τον ενδιαφέρει παρά μόνο να εξυπηρετήσει τα δικά του ατομικά συμφέροντα. Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα".